ഇന്ത്യയുടെ നയതന്ത്ര സമ്മർദത്തിന് വഴങ്ങി യുഎസ് — ചബഹാർ തുറമുഖം വീണ്ടും അന്താരാഷ്ട്ര ശ്രദ്ധാകേന്ദ്രമാകുന്നു

ഇന്ത്യയുടെ നയതന്ത്ര സമ്മർദത്തിന് വഴങ്ങി യുഎസ് — ഏഷ്യൻ വ്യാപാരപഥത്തിൽ പുതിയ നീക്കം
ഇന്ത്യയുടെ തന്ത്രപ്രധാനമായ ചബഹാർ തുറമുഖം വീണ്ടും അന്താരാഷ്ട്ര ശ്രദ്ധാകേന്ദ്രമാകുന്നു. ഇറാനിലെ ഈ തുറമുഖത്തിന് നേരെയുണ്ടായിരുന്ന യുഎസ് ഉപരോധങ്ങൾക്കു ഇന്ത്യയുടെ നയതന്ത്ര സമ്മർദത്തിൻ്റെ മുന്നിൽ വഴങ്ങി യുഎസ് ഇളവ് അനുവദിച്ചതോടെ, ഇന്ത്യയ്ക്ക് അഫ്ഗാനിസ്ഥാനും മധ്യേഷ്യയുമായുള്ള വ്യാപാരബന്ധങ്ങൾക്കുള്ള വഴികൾ വീണ്ടും തുറന്നു.

ചബഹാറിൽ ഇന്ത്യയുടെ നിയന്ത്രണം ഉറപ്പുള്ളതാണ്. തുറമുഖ വികസനത്തിനായി ഇന്ത്യ ഇതുവരെ 120 മില്യൻ ഡോളറിലധികം നിക്ഷേപവും, അടിസ്ഥാന സൗകര്യ പദ്ധതികൾക്കായി 250 മില്യൻ ഡോളറിന്റെ വായ്പാ സഹായവും നൽകിയിട്ടുണ്ട്. 2024–25 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ കൂടി ₹100 കോടി രൂപയുടെ അധിക സഹായവും അനുവദിച്ചിട്ടുണ്ട്.

ഇന്ത്യയുടെ തന്ത്രപ്രധാനത

ഇറാനിലെ സിസ്താൻ-ബലൂചിസ്ഥാൻ പ്രവിശ്യയിലാണ് ചബഹാർ തുറമുഖം — പാക്കിസ്ഥാന്റെ ഗ്വാദർ തുറമുഖത്തിൽ നിന്ന് വെറും 140 കിലോമീറ്റർ അകലെയാണ്. ചൈനയുടെ സഹായത്തോടെ ഗ്വാദറിലൂടെ പാക്കിസ്ഥാൻ അറബിക്കടലിൽ സ്വാധീനം വർധിപ്പിക്കുമ്പോൾ, ചബഹാറിൽ ഇന്ത്യയുടെ സാന്നിധ്യം തന്ത്രപരമായ പ്രതിവിധിയായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.ചബഹാർ ഇന്ത്യയ്ക്കു മാത്രമല്ല, റഷ്യ, ഇറാൻ, കസാക്കിസ്ഥാൻ, താജിക്കിസ്ഥാൻ, ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ തുടങ്ങിയ മധ്യേഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളുമായുള്ള ബന്ധത്തിനും യൂറോപ്പിലേക്കുള്ള ചരക്ക് ഗതാഗതത്തിനും പുതിയ കവാടമാണ്. പാക്കിസ്ഥാന്റെ ഭൗമപരിമിതികൾ മറികടന്ന് അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലേക്കുള്ള നേരിട്ടുള്ള പ്രവേശന പാത ലഭിക്കുന്നതുമാണ് ഇതിന്റെ മുഖ്യ നേട്ടം.

നിക്ഷേപവും വികസന പദ്ധതികളും

2016-ൽ പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദിയുടെ ഇറാൻ സന്ദർശന വേളയിൽ ഒപ്പുവെച്ച ത്രികക്ഷി ചബഹാർ കരാറാണ് ഈ പ്രോജക്റ്റിന്റെ അടിത്തറ. തുടർന്ന് ഇന്ത്യ പോർട്സ് ഗ്ലോബൽ ലിമിറ്റഡ് (IPGL) മുഖേന തുറമുഖം 2018 മുതൽ ഇന്ത്യയുടെ നിയന്ത്രണത്തിലായി.ഇപ്പോൾ ചബഹാറിലെ ഷാഹിദ് ബൈഹെഷ്തി ടെർമിനലിന്റെ വികസന പ്രവർത്തനങ്ങൾ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. നിലവിൽ ഒരു ലക്ഷം TEU കണ്ടെയ്നർ കൈകാര്യം ചെയ്യാനുള്ള ശേഷിയുള്ള ഈ ടെർമിനലിന് 2026 ഓടെ അഞ്ച് ലക്ഷം TEU കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ കഴിയുമെന്നതാണ് ലക്ഷ്യം. കൂടാതെ, ചബഹാറിൽ നിന്ന് ഇറാന്റെ ഉൾനാടൻ മേഖലകളിലേക്ക് 700 കിലോമീറ്റർ ദൈർഘ്യമുള്ള റെയിൽപാതയും നിർമ്മാണത്തിലുണ്ട്.

യുഎസ് ഉപരോധ ഇളവ് — നയതന്ത്ര വിജയം

കഴിഞ്ഞമാസം യുഎസ്, ചബഹാറിനും ഉപരോധം ബാധകമാക്കിയത് ഇന്ത്യയ്ക്ക് വലിയ തിരിച്ചടിയായിരുന്നു. എന്നാൽ അഫ്ഗാനിലേക്കുള്ള മനുഷ്യാവകാശ സഹായം, മരുന്ന് വിതരണങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി ഇന്ത്യ ശക്തമായ നയതന്ത്ര നീക്കങ്ങൾ ആരംഭിച്ചു. ഫലമായി, 2026 തുടക്കവരെ ഉപരോധ ഇളവ് അനുവദിക്കാൻ യുഎസ് സമ്മതിച്ചു.ഇതിലൂടെ ഇന്ത്യയുടെ നിക്ഷേപങ്ങൾ രക്ഷപ്പെടുന്നതോടൊപ്പം, ചബഹാറിലൂടെ ഭൗമരാഷ്ട്രീയ സ്വാധീനം നിലനിർത്താനുള്ള അവസരവും ലഭിച്ചു. വിദഗ്ധർ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നത്, ഇത് ഇന്ത്യയുടെ വിദേശനയത്തിലെ വലിയ ഡിപ്ലോമാറ്റിക് വിജയങ്ങളിലൊന്നായി രേഖപ്പെടുത്തപ്പെടുമെന്നും.

പ്രാദേശിക രാഷ്ട്രീയത്തിനിടയിൽ ഇന്ത്യയുടെ നേട്ടം

പാക്കിസ്ഥാനും ചൈനയും ചേർന്ന് ഗ്വാദറിൽ സ്വാധീനം വർധിപ്പിക്കാൻ ശ്രമിക്കുമ്പോൾ, ചബഹാറിലെ ഇന്ത്യയുടെ ശക്തമായ സാന്നിധ്യം ആ നീക്കങ്ങൾക്ക് പ്രതിരോധമായി മാറിയിട്ടുണ്ട്. പാക്കിസ്ഥാൻ സൈനിക മേധാവി അസിം മുനീർ ബലൂചിസ്ഥാൻ പ്രവിശ്യയിലെ പാസ്നിയിൽ പുതിയ തുറമുഖം ഒരുക്കാൻ യുഎസിനോട് നിർദ്ദേശം മുന്നോട്ടുവച്ചത് ഈ തന്ത്രപ്രധാന മത്സരത്തിന്റെ ഭാഗമായാണ് കാണപ്പെടുന്നത്.
എന്നാൽ, യുഎസ് ഇപ്പോഴും അതിന് പ്രതികരിച്ചിട്ടില്ല. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, ചബഹാർ പ്രോജക്റ്റ് ഇന്ത്യയ്ക്ക് ദീർഘകാല സാമ്പത്തികവും രാഷ്ട്രീയവുമായ നേട്ടങ്ങൾ നൽകുമെന്നാണ് വിദഗ്ധ വിലയിരുത്തൽ.

ചബഹാർ തുറമുഖം ഇന്ത്യയ്ക്ക് അറബിക്കടലിൽ സ്വതന്ത്ര വ്യാപാരനാവിഗേഷന്റെ പ്രതീകമായി മാറുകയാണ്. യുഎസ് ഉപരോധ ഇളവ് ഈ പദ്ധതിക്ക് പുതിയ ജീവൻ നൽകിയിരിക്കുന്നു.ഇന്ത്യയുടെ നിക്ഷേപങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കപ്പെടുകയും, അഫ്ഗാൻ–മധ്യേഷ്യൻ വിപണികളിലേക്കുള്ള ഇന്ത്യയുടെ വഴി കൂടുതൽ ഉറപ്പാകുകയും ചെയ്യുന്ന ഈ നീക്കം, ഭാവിയിൽ ദക്ഷിണേഷ്യൻ വ്യാപാര ഭൂപടം പുനർരചിക്കാനുള്ള സാധ്യതകൾക്ക് വഴിയൊരുക്കും.